Historie

Pencak Silat is de verzamelnaam voor traditionele Indonesische verdedigingskunsten, die volgens volksoverleveringen mondeling overgebracht zijn en al ver voor de Hindoeïstische tijdperk is ontstaan en ontwikkeld.Wanneer en door wie precies Pencak Silat is ontwikkeld, weet men tot nu toe niet zeker. Vaststaat dat Pencak Silat tot één van de oudste zelfverdedigingsmethoden van Zuidoost Azië behoort. Ervan uitgaande dat Indonesië (met name Java) zijn eigen oerbewoners had, concludeerden Pencak Silat onderzoekers dat deze oerbewoners deze zelfverdedigingssystemen hebben ontwikkeld. Allereerst tegen de natuurlijke vijanden en daarna tegen agressieve naburige stammen. Verondersteld wordt dan ook, dat de geschiedenis van Pencak Silat parallel loopt met de vaderlandse geschiedenis van Indonesië.

De vele volksverplaatsingen en migraties hebben zeker bijgedragen aan de ontwikkeling van deze verdedigingskunsten, maar Pencak Silat blijft een oer Indonesische verdedigingskunst. Door de (honderden) jaren heen ontstonden honderden verschillende stijlen. De stijlen zijn meestal verbonden aan een bepaalde streek, dorp of zelfs familie. Al deze stijlen hebben technische overeenkomsten , maar ontwikkelden zich anders en kregen een eigen identiteit. Zo is bijvoorbeeld de ondergrond van zand of gras. Bij een kleiachtige bodem moet je rekening houden dat de grond bij vochtig weer glibberig is. Hier ga je dus niet veel springen of maak je snelle zijwaartse bewegingen.

Naast de ondergrond is het soort werk dat in een bepaalde streek voorkomt bepalend geweest voor de ontwikkeling. Iemand die veel gehurkt zit tijdens zij werk is lenig in zijn benen. De stijl maakt daar dan ook gebruik van. Daarnaast hebben veel stijlen een bepaald dier als hoofdvoorbeeld. Zo heeft de Sumatraanse stijl Harimau de tijger als voorbeeld.

De verbloeming

Tijdens het Nederlands en Japans bewind was het openlijk beoefenen van Pencak Silat en het bezit van wapens verboden. Pencak Silat ging dus ondergronds. De bewoners van Indonesië oefenden ’s nachts in zwarte pakken en overdag gemaskeerd als sierlijke dans onder begeleiding van gamelan (kendang) muziek. De verbloeming van de vechttechnieken vinden wij nog steeds terug in de sierlijke bewegingen van de kembangan (bloemloop) en tari (krijgskunst).

Wat is Pencak Silat

De term Pencak Silat is eigenlijk een verzamelnaam van de Indonesische verdedigingskunst. Pencak Silat is namelijk een samengesteld woord/begrip dat voorkomt uit de twee woorden Pencak en Silat.

Pencak: beweging met gecontroleerde, soepele lichaamsbeheersing die sierlijk is. Pencak wordt (vaak) in driehoeksvorm uitgevoerd.

Silat: bliksemsnelle beweging, gebaseerd op hardheid met als doel verdediging, overname en neutralisering. Silat wordt (vaak) in cirkelvorm uitgevoerd.

Voor die tijd bestonden de namen Pencak en Silat nog niet, en hadden de Indonesiërs het over ‘zelfverdediging’en ‘spel’.

Het woord Pencak wordt voornamelijk gebruikt door inwoners van Midden- en Oost-Java, Madura en Bali. Silat wordt gebruikt door de bevolking in andere Indonesische en Maleisische streken, zoals West-Java en Sumatra. De combinatie van de woorden Pencak en Silat als één begrip, werd voor het eerst gebruikt op 18 mei 1948, toen de Indonesische Pencak Silat Bond, de IPSI (Ikatan Pencak Silat Indonesia), werd opgericht.

Het unieke van Pencak Silat is het bijzondere de variatie van stijlen, met elk zijn eigen kenmerken. Zo heeft iedere stijl zijn eigen gevoel, waardigheid, schoonheid, uitstraling en gemoedsstemming. Kortom, de inhoud van een stijl is niet alleen afhankelijk van het aantal technieken dat er zijn of de lastige grepen die erin voorkomen. Eenieder beoefent en ervaart Pencak Silat op zijn eigen wijze volgens eigen aanleg en ontwikkeling. Pencak Silat bestaat inmiddels uit honderden stromingen en honderden stijlen over de hele wereld.

Training Pencak Silat

Pencak Silat bestaat uit een geestelijke en fysieke training die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. De geestelijke training gaat uit van de nobele geest en karakter en het fysieke bestaat uit het (aan)leren van de diverse technieken van Pencak Silat.

Samengevoegd bestaat de geestelijke en fysieke training van Pencak Silat uit 4 onderdelen/aspecten: 

• Kunst (seni)
• Zelfverdediging (Bela Diri)
• Sport (Olah Raga)
• Mentaal Spiritueel (Mentaal Spiritual/Kebatinan)

Kunst: Training van de schoonheid van Pencak Silat, Indonesische cultuur en gewoonten. Vaak onder begeleiding van Kendang muziek.

Zelfverdediging: Training voor zelfverdediging en zelfbescherming waarbij de diverse technieken worden aangeleerd.

Sport: Training van het lichaam op uithoudingsvermogen, kracht en lenigheid met als doel om eventueel in competitieverband actief te zijn.

Mentaal Spiritueel: Mentale en geestelijke ontwikkeling. Het streven is een nobel karakter en geest.

Filosofie

De filosofie van Pencak Silat is gebaseerd op het ontwikkelen van een nobel en eerlijk karakter. Hiermee kun je dus wel stellen dat Pencak Silat niet slechts een verdedigingskunst is, maar ook een manier van leven kan betekenen!

Ter afsluiting kan men zeggen dat Pencak Silat en haar rijkdommen, normen en waarden gezien kan worden als een grote boom, welke stevig geworteld is met een forse stam, vier grote uitlopers, stevige takken, groene bladeren, mooie bloemen en zoete vruchten. De wortel kan men vergelijken met de Maleisische cultuur (Indonesië, Singapore, Maleisië en Brunei), de stam met de Maleisische filosofie, de uitlopers met de aspecten van de Pencak Silat en de takken, de bladeren, de bloemen en de vruchten met het karakter, de normen en waarden, de stijlen Aliran”, en de verenigingen “Perguruan”.

Bronnen:

-        Notosoejinto; 1997, The treasury of pencak silat

-        O’ong Maryono; 1999,pencak silat merentang waktu

-        Website: Persilat (Internationale Pencak Silat Bond)

-        Zie ook andere boeken over Pencak Silat

Terug naar index